تفاوت قطع رحلی و قطع وزیری چیست؟
در دنیای چاپ و نشر کتاب‌ها در اندازه‌های مختلفی تولید می‌شوند که هر یک بسته به نوع محتوا و کاربردشان، طراحی و صفحه‌آرایی متفاوتی دارند. مثلاً کتاب‌های قرآن یا کتاب‌های درسی از لحاظ ابعاد و صفحه‌آرایی با هم تفاوت دارند. این تفاوت‌ها به نوع انتخاب قطع کتاب برمی‌گردد که انواع مختلفی دارد. در این مقاله قصد داریم درباره دو نوع پرمصرف از قطع‌های کتاب، یعنی قطع رحلی و قطع وزیری صحبت کنیم و تفاوت‌های آن‌ها را بررسی کنیم.
قطع رحلی و قطع وزیری دو قطع رایج و پرکاربرد در صنعت چاپ و نشر هستند. آشنایی با این اصطلاحات نه تنها برای افراد فعال در این صنعت مفید است، بلکه به افزایش اطلاعات عمومی شما نیز کمک می‌کند. قبل از اینکه به تفاوت‌های قطع رحلی و وزیری بپردازیم، بهتر است هر یک را جداگانه معرفی کنیم. پس از این معرفی، تفاوت‌های این دو قطع برای شما به‌طور واضحی مشخص خواهد شد. اگر در زمینه چاپ پرچم سوالی دارید، با مشاوران پرچم سازان در ارتباط باشید.
قطع وزیری چیست؟
اهالی صنعت چاپ از اصطلاحات “قطع” یا “سایز” برای توصیف طول و عرض کتاب استفاده می‌کنند. انواع مختلف قطع برای کاربردهای گوناگون وجود دارد. بیشتر کتاب‌هایی که روزمره با آن‌ها سر و کار داریم، مثل کتاب‌های مدرسه، دانشگاه و کمک آموزشی، با قطع وزیری چاپ می‌شوند. این قطع نه تنها ابعاد مشخصی دارد، بلکه استانداردهای دقیقی نیز برای حاشیه‌ها، تورفتگی متن و فاصله خطوط دارد. چاپ پرچم تی و ال را از پرچم سازان بخواهید.
یکی از مزایای مهم انتخاب قطع وزیری برای کتاب‌ها این است که کمترین دور ریز کاغذ را ایجاد می‌کند. همچنین این قطع به دلیل رعایت اصول زیبایی و خوانایی، به‌طور گسترده استفاده می‌شود. ویراستاران و طراحان صفحه در انتشارات با جزئیات قطع وزیری به خوبی آشنا هستند و می‌توانند بدون چاپ نهایی، چیدمان و طراحی صفحات کتاب را به‌طور دقیق تصور و اجرا کنند.
قطع رحلی چیست؟
قطع رحلی به دلیل اندازه بزرگترش نسبت به کتاب‌های معمولی، ویژگی‌های خاص خود را دارد. صفحه‌بندی کتاب‌هایی با قطع رحلی بسته به محتوای آن‌ها می‌تواند به صورت تک‌ستونه یا دو ستونه باشد. کتاب‌های مرجع یا رفرنس که اطلاعات گسترده‌ای را به خواننده ارائه می‌دهند، اغلب با این قطع چاپ می‌شوند. در این قطع، نوشتار معمولاً ریزتر و به صورت دو ستونه است، تا حجم و وزن کتاب معتدل بماند و هزینه چاپ نیز کاهش یابد.
این قطع برای کتاب‌هایی که به تذهیب، معنی، زیباسازی و تفسیر نیاز دارند، بسیار مناسب است. کتاب‌هایی مانند شاهنامه، قرآن مجید و دیگر کتاب‌های فاخر که نیازمند صفحه‌آرایی خاص هستند، اغلب در قطع رحلی چاپ می‌شوند. استفاده از این قطع نه تنها به بهبود ظاهر و خوانایی کتاب کمک می‌کند، بلکه امکان ارائه جزئیات بیشتر را نیز فراهم می‌آورد.
ابعاد قطع وزیری و رحلی
همان طور که اشاره شد، قطع‌های وزیری و رحلی علاوه بر کاربردهای مختلف، از نظر ابعاد نیز متفاوت هستند. در ادامه به بررسی ابعاد هر یک می‌پردازیم:
قطع وزیری بیشتر برای کتاب‌های دانشگاهی و علمی استفاده می‌شود و ابعاد استاندارد آن ۲۴ در ۱۷ سانتیمتر است. علاوه بر این، نوع کوچکتری به نام نیم‌وزیری نیز وجود دارد که ابعاد آن ۱۷ در ۱۲ سانتیمتر است. قطع رحلی به دلیل گستردگی ابعاد چاپی، به سه سایز مختلف رحلی بزرگ که ۶۰ در ۳۰ سانتیمتر، رحلی متوسط ۵۰ در ۳۰ سانتیمتر، و رحلی کوچک ۲۹ در ۲۱ سانتیمتر است تقسیم می‌شود.
نکته قابل توجه این است که ابعادی که برای قطع وزیری و رحلی ذکر شد، ابعاد نهایی و برش خورده کتاب هستند. ویراستاران و طراحان هنگام طراحی و صفحه‌آرایی کتاب‌ها، معمولاً نیم سانتیمتر اضافی در نظر می‌گیرند تا در فرآیند چاپ و برش، مشکلی پیش نیاید.
سخن نهایی
در این مقاله به بررسی تفاوت‌های بین قطع رحلی و قطع وزیری پرداخته‌ایم. همچنین درباره اندازه‌های استاندارد این دو نوع قطع برای چاپ کتاب توضیح داده‌ایم. همان طور که مشاهده کردید، تفاوت این دو قطع نه تنها در ابعاد و سایز، بلکه در نوع محتوای کتاب نیز مشهود است. به عنوان مثال، کتاب‌های درسی معمولاً با قطع وزیری چاپ می‌شوند، در حالی که کتاب‌هایی همچون شاهنامه معمولاً با قطع رحلی منتشر می‌شوند.
